Zachowanie bezpieczeństwa kryptowalut oraz ochrona kluczy prywatnych to nadrzędne elementy, które powinny być na myśli każdego użytkownika kryptowalut. W tym poradniku przedstawiamy omówienie portfeli sprzętowych dla kryptowalut, takich jak Trezor i Ledger, a także instruujemy, jak z nich korzystać.

Możesz bezpośrednio przejść do części, która cię najbardziej interesuje:

1. Portfele kryptowalut
2. Przegląd urządzeń
3. Instalacja i aktualizacja Trezor
4. Bezpieczeństwo
5. Tworzenie i przywracanie backupu
6. Kod PIN
7. Konta i adresy
8. Odbieranie kryptowalut
9. Wysyłanie kryptowalut
10. Podsumowanie

Portfele kryptowalut

Portfele dla kryptowalut, to oprogramowanie lub sprzęt, umożliwiające bezpieczne magazynowanie kluczy prywatnych oraz przeprowadzanie transakcji w walutach kryptograficznych, takimi jak bitcoin, ethereum czy litecoin. Dzięki nim uzyskujesz całkowitą kontrolę nad swoimi kryptowalutami i masz możliwość zarządzania nimi według własnych upodobań.

Możemy zidentyfikować cztery kategorie portfeli do przechowywania kluczy prywatnych:

• sprzętowe (hardware wallets)
• programowe (software wallets)
• online (web wallets)
• papierowe (paper wallets).

Portfele sprzętowe to rozwiązanie gwarantujące najwyższą stopę bezpieczeństwa, skutecznie zabezpieczające klucze prywatne przed działaniami hackerów i wirusami komputerowymi. Mimo iż ceny takich portfeli zaczynają się już od 200 zł, warto w nie zainwestować, by mieć pewność, że nasze kryptowaluty są chronione.

Portfele programowe to zrównoważony wybór między bezpieczeństwem a komfortem użytkowania. Są to darmowe programy na urządzenia mobilne i komputery. Dzięki portfelom aplikacyjnym możliwe jest łatwe przeprowadzanie transakcji kryptowalutowych. Porównanie takich portfeli można znaleźć pod adresem: https://quark.house/2023/04/12/jak-wybrac-i-zalozyc-portfel-kryptowalut-na-smartfonie/

Portfele online to proste w obsłudze, zamknięte platformy prywatnych firm. Niestety, nie oferują one możliwości zarządzania kluczami prywatnymi. Z tego powodu odradzamy przechowywanie kryptowalut na giełdach czy w zamkniętych portfelach internetowych, takich jak np. portfel w aplikacji Revolut.

Aplikacje do przechowywania kryptowalut na smartfonach oraz portfele sprzętowe są kompatybilne z portfelami papierowymi, na których notuje się tzw. seed, inaczej frazę odzyskiwania. W części dotyczącej „bezpieczeństwa” szczegółowo wyjaśnimy, czym jest i jak funkcjonuje seed.

Przegląd sprzętu

Podczas dokonywania wyboru urządzeń do przechowywania kryptowalut, istotne jest zwrócenie uwagi na kilka istotnych elementów:

• popularność danego urządzenia
• czy oprogramowanie urządzenia jest open-source, czy oparte na kodzie zamkniętym
• kto jest producentem urządzenia, czy oprogramowanie jest regularnie aktualizowane i rozwijane
• jakie kryptowaluty i tokeny są wspierane przez urządzenie
• czy urządzenie posiada funkcje dodatkowe, jak na przykład menedżer haseł czy możliwość wykorzystania w procesie dwuskładnikowego uwierzytelniania
• czy aplikacja współpracuje z portfelami sprzętowymi.

Zachęcamy do zapoznania się z zestawieniem najczęściej wybieranych portfeli sprzętowych dla kryptowalut, które gwarantują najwyższy stopień bezpieczeństwa i umożliwiają bezproblemowe przechowywanie twoich walut cyfrowych. Dzięki nim masz pewność, że twoje zasoby są chronione przed atakami cyberprzestępców i innymi potencjalnymi zagrożeniami. Wybierz ten, który najlepiej odpowiada twoim potrzebom.

Nr	Portfel	Cena	Kryptowaluty	Dodatkowe info	WWW
1	Trezor	69 – 219 USD	1289 (Model One), 1456 (Model T)	Otwartoźródłowe oprogramowanie, dwa modele (One, Model T)	https://trezor.io/
2	Ledger	356 – 1304 PLN	5000+	Trzy modele (Starx, Nano S, Nano X)	https://www.ledger.com/
3	KeepKey	49 USD	40+	Otwartoźródłowe oprogramowanie, zintegrowany z Shapeshift	https://www.keepkey.com/
4	BitBox02	139 USD	Bitcoin, Litecoin, Cardano, Ethereum, Chainlink, BAT i tokeny ERC20	Otwartoźródłowe oprogramowanie, dwa modele (Bitcoin, Multi)	https://shiftcrypto.ch/
5	CoolWallet	99 – 149 USD	10,000+ / 12,000+ (12-27 blockchainów)	Bezprzewodowy (Bluetooth), cienki design, dwa modele (CoolWallet S, CoolWallet Pro)	https://www.coolwallet.io/
6	Ellipal Titan	79 – 139 USD	1000+	Otwartoźródłowe oprogramowanie, 2FA, dwa modele (domyślny i mini)	https://www.ellipal.com/
7	Coldcard	147.94 USD	Bitcoin	Otwartoźródłowe oprogramowanie	https://coldcard.com/
8	OPOLO Cosmos	198 EUR	129 coinów i 280,263 tokenów	Otwartoźródłowe oprogramowanie	https://www.opolo.io/
9	SecuX	69 – 199 USD	1000+	Bezprzewodowy, cztery modele	https://secuxtech.com

Do najpopularniejszych portfeli dla kryptowalut zaliczamy Trezor i Ledger. Trezor proponuje dwie wersje: One i Model T, podczas gdy Ledger ma w ofercie trzy: Starx, Nano S i Nano X. Wśród modeli można dostrzec różnice głównie w komforcie korzystania, pojemności pamięci oraz obsługiwanych sieciach blockchain. Zarówno urządzenia marki Trezor, jak i Ledger, mogą służyć jako menedżery haseł czy urządzenia 2FA.

Instalacja i aktualizacja Trezor

Podczas publikacji nowszych wersji, aplikacja zasugeruje instalację aktualizacji oprogramowania. Bądź ostrożny! Aktualizacja softwaru może skutkować usunięciem kluczy z pamięci urządzenia, dlatego zanim rozpoczniesz ten proces, upewnij się, że masz zapamiętane lub zapisane słowa kluczowe do odzyskiwania (seed).

W trakcie procesu aktualizacji, program poprosi Cię o podłączenie urządzenia w trybie ładowania systemu (bootloader). Aby to osiągnąć, podczas łączenia Trezora z portem USB, powinieneś przytrzymać jeden lub oba przyciski w przypadku modelu One albo przesuwać palcem po wyświetlaczu w modelu T. Przestrzegaj podanych instrukcji i potwierdź operację bezpośrednio na urządzeniu.

Oto moment na utworzenie lub odtworzenie portfela. W tym kontekście, urządzenie wytworzy coś, co nazywamy seed (słowa do odzyskiwania).

Bezpieczeństwo

Seed, inaczej słowa lub fraza odzyskiwania, to unikatowa sekwencja 12, 18 albo 24 słów w języku angielskim, która jest produkowana podczas kreowania portfela dla kryptowalut. Użytkownik nie posiada kontroli nad tym, które słowa zostaną wygenerowane.

Seed jest ściśle powiązany z prywatnym kluczem do portfela i służy jako mechanizm do odzyskania dostępu do funduszy przechowywanych na powiązanych z nim adresach.

Seed jest generowany na podstawie standardu BIP39, który konwertuje słowa ze standardowego słownika na klucze prywatne. Seed działa jako backup i zabezpiecza przed utratą dostępu do portfela, na przykład w przypadku uszkodzenia urządzenia, na którym portfel jest zainstalowany.

Niektórzy użytkownicy obawiają się, że ktoś może odgadnąć słowa składające się na ich portfel. Warto jednak podkreślić, że frazy startowe tworzone przez portfele zgodne z najnowszymi standardami Bitcoin pochodzą z listy 2048 unikalnych słów ustanowionych w ramach Bitcoin Improvement Proposal 39, czyli BIP39 (https://github.com/bitcoin/bips/blob/master/bip-0039/english.txt). Każde słowo symbolizuje zakres bitów w długiej losowej liczbie, która stanowi twoje ziarno.

Słowa muszą być notowane w odpowiedniej sekwencji, a ilość potencjalnych kombinacji jest tak olbrzymia, że brutalne ataki będą nieopłacalne tak długo, jak komputery będą składać z czegoś innego niż substancja i zajmować coś innego niż miejsce. Praktycznie niemożliwe jest stworzenie dwóch identycznych portfeli.

Backup – tworzenie i przywracanie

Po instalacji lub aktualizacji oprogramowania istnieje możliwość utworzenia nowego portfela albo przywrócenia portfela, do którego posiadasz frazę odzyskiwania.

Następnie, urządzenie prezentuje seed. Aby zabezpieczyć seed, powinno się go zapisywać jedynie długopisem na kartce i przechowywać w miejscu bezpiecznym, niedostępnym dla innych osób. Nie należy robić zrzutów ekranu ani notować frazy na komputerze, gdyż istnieje ryzyko utraty swoich oszczędności przez działanie wirusa komputerowego czy ataku hakerów.

Istotne jest, aby pamiętać o odpowiedzialności i zachowaniu ostrożności w świecie walut cyfrowych. Seed do portfela kryptowalut ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa twoich funduszy, dlatego nie należy go udostępniać nikomu. W sytuacji utraty seeda dostęp do portfela staje się niemożliwy, a twoje inwestycje mogą zostać utracone.

Możesz ściągnąć i wydrukować darmowy szablon papierowego portfela:

[LINK DO PDF]

Gdy już zanotujesz wszystkie 24 słowa, aplikacja ponownie je przedstawi i poprosi o weryfikację, czy prawidłowo wszystko zapisano. Gratulacje! Utworzono kopię zapasową. Pamiętaj, że jeśli zgubisz słowa odzyskiwania, to nieodwracalnie utracisz dostęp do swoich środków. Możesz zawsze ponownie sprawdzić, czy poprawnie zanotowałeś kluczową frazę, przechodząc do ustawień urządzenia w aplikacji Trezor Suite.

Po zanotowaniu wszystkich 24 słów, aplikacja ponownie je prezentuje i prosi o weryfikację, czy wszystko zostało zapisane poprawnie. Gratulacje! Twój backup jest gotowy. Pamiętaj, że utrata seeda skutkuje nieodwracalną utratą dostępu do twoich oszczędności.

Stąd warto stworzyć kilka kopii słów odzyskiwania, zabezpieczyć je laminatem, schować w kopercie i przechować w sejfach bankowych, wmurować w ścianę lub dodać do testamentu. Odradzamy jednak tatuaż z seedem, gdyż ktoś mógłby zauważyć tatuaż i wykorzystać go do przywłaszczenia sobie twoich oszczędności. Interesującym pomysłem na bezpieczne ukrycie seedu może być jego zakodowanie w pamięci, jednak nie zalecamy tej metody, ponieważ łatwo jest zapomnieć te słowa, a w razie nieszczęśliwego wypadku bliscy nie będą mieli możliwości dostępu do twoich środków.

Jeżeli nie masz pełnego zaufania do trwałości papieru lub posiadasz znaczne ilości kryptowalut, zalecamy użycie dedykowanych produktów, takich jak cryptosteel – wykonany z stali nierdzewnej, wytrzymały na wysokie temperatury i trudne warunki atmosferyczne.

Jeżeli posiadasz dzieci i chcesz rozwijać ich wiedzę ekonomiczną oraz technologiczną, taki portfel doskonale sprawdzi się jako skarb zakopany w ziemi. Można stworzyć do niego mapę pełną wyzwań i edukować dzieci poprzez zabawę.

Kod PIN

W kolejnym etapie podczas konfiguracji urządzenia generujesz kod PIN, który jest niezbędny do logowania do aplikacji Trezor Suite oraz autoryzacji transakcji.

W modelu T kod PIN składa się z cyfr w zakresie od 0 do 9 i jest wprowadzany za pomocą interfejsu ekranu dotykowego. Natomiast w przypadku modelu One, urządzenie prezentuje cyfry od 0 do 9, a użytkownik selekcjonuje odpowiednie pola na monitorze komputera. Cyfry zawsze są wyświetlane w kolejności losowej. Kod PIN może zawierać maksymalnie 50 cyfr.

Kod PIN jest możliwy do zmiany w konfiguracji aplikacji Trezor Suite. Dodatkowo, istnieje opcja ustawienia hasła, które zabezpieczy seed. W rezultacie powstaje ukryty portfel. Każdy ukryty portfel ma możliwość posiadania osobnego hasła, którego nie da się modyfikować czy odzyskać, jeżeli zostanie zapomniane lub utracone.

Konta i adresy

Finalnie urządzenie poprosi Cię o wskazanie blockchainów, z których będziesz korzystać. Tworzenie nowych kont będzie możliwe w dowolnej chwili.

Możliwe jest generowanie niemal nieograniczonej liczby nowych adresów i kont.

W przykładzie przedstawionym poniżej, dodamy do portfela walutę kryptograficzną bitcoin.

Podczas tworzenia konta musisz dokonać wyboru rodzaju konta.

W przypadku bitcoina mamy cztery typy adresów:

1. Adresy (SegWit) rozpoczynają się od „bc1…” i prezentują najbardziej efektywny format adresu. Nie są jednak całkowicie kompatybilne ze wszystkimi typami usług i portfeli. Mimo to, warto z nich korzystać tam, gdzie jest to dozwolone.
2. Adresy Taproot rozpoczynają się od „bc1p…”. Taproot to technologicznie zaawansowana wersja Segwit, a jego adresy są kodowane za pomocą ulepszonej wersji bech32, zwaną bech32m. Adresy Taproot umożliwiają bardziej efektywne transakcje z niższymi opłatami i większą prywatnością wraz ze wzrostem adopcji.
3. Adresy kompatybilności (Legacy SegWit) rozpoczynają się od „3…” i prezentują dobrą wydajność. Są one kompatybilne z niemal wszystkimi usługami i portfelami. Wykorzystuj ten rodzaj adresów, jeśli nie jesteś w stanie użyć adresu domyślnego.
4. Starsze adresy (Legacy)
5. rozpoczynają się od „1…”, są najmniej efektywne, ponieważ nie wykorzystują ulepszeń SegWit. Niemniej jednak wciąż są stosowane przez niektórych użytkowników.

Odbieranie kryptowalut

Aby odebrać kryptowalutę, należy wskazać konto, które cię interesuje, a potem kliknąć „Receive” (Odbierz).

Po kliknięciu w „Show full address” (Pokaż pełny adres) urządzenie prosi o podanie kodu PIN. Potem na ekranie pojawi się adres i kod QR. Aby mieć gwarancję, że adres jest prawidłowy i nie został podmieniony przez hakerów, trzeba porównać go z adresem na ekranie urządzenia i zatwierdzić.

Wysyłanie kryptowalut

Po wskazaniu konta i naciśnięciu przycisku „Send” (Wyślij) ukaże się okno do wprowadzenia informacji transakcyjnych.

Po wprowadzeniu adresu masz możliwość ustalenia kwoty kryptowaluty do przesłania lub jej wartości w walucie fiducjarnej. Istnieje także opcja wysłania wszystkich dostępnych środków. Portfel umożliwia również transfer kryptowaluty do wielu różnych adresów w ramach jednego przelewu.

Przed wysłaniem transakcji aplikacja prosi o wskazanie priorytetu. Opłaty transakcyjne są generowane z automatu na bazie średnich opłat i obciążenia sieci. Użytkownik może zdecydować, ile chce zapłacić za transakcję.

• Selekcja opcji „Low” wiąże się z dodaniem minimalnej opłaty, co może znacząco wydłużyć czas potwierdzenia transakcji.
• Opcja „Normal” umożliwia doliczenie optymalnej opłaty, co sprawia, że potwierdzenie takiego transferu może trwać około godziny.
• Wybierając opcję „High”, doliczana jest największa opłata, co umożliwia potwierdzenie transakcji już po mniej więcej 10 minutach.
• Opcja „Custom” daje możliwość samodzielnego ustalenia wartości opłaty za jeden bajt danych transakcyjnych i skierowana jest do bardziej doświadczonych użytkowników.

W ramach zatwierdzenia urządzenie wyświetli podsumowanie z ilością wysyłanych kryptowalut i adresem docelowym. Sprawdź, czy adres na ekranie jest zgodny z adresem na urządzeniu i zatwierdź.

Kiedy operacja jest już zatwierdzona na urządzeniu, konieczne jest naciśnięcie przycisku „Send” (Wyślij) na komputerze, aby transakcja została przekazana do sieci.

Progres transakcji w sieci można monitorować za pomocą eksploratora bloków. Dla bitcoina, Trezor oferuje własny eksplorer bloków pod adresem https://btc1.trezor.io/, zaś dla ethereum to jest to https://etherscan.io/.

Podsumowanie

Portfele sprzętowe dostarczają najskuteczniejszej ochrony dla twoich kluczy. Dzięki nim możesz czuć się pewnie, nawet gdy twój komputer jest zainfekowany lub skompromitowany. Do wyboru jest wiele urządzeń, z których najczęściej wybierane to Trezor i Ledger. Zanim rozpoczniesz korzystanie z portfela, niezwykle ważne jest wykonanie kopii zapasowej słów odzyskiwania (seed). Bez niej, w razie utraty urządzenia, utracisz możliwość odzyskania kryptowalut z danego portfela. Kluczową frazę należy przechowywać w bezpiecznym i tajnym miejscu. Sama operacja wysyłania i odbierania kryptowalut jest nieskomplikowana.

Trezor oferuje opcję kupna i sprzedaży kryptowalut, ale kursy i prowizje mogą być dość niekorzystne. Dlatego zapraszamy do stacjonarnego kantoru kryptowalut Quark, gdzie możesz nabyć i odsprzedać kryptowaluty za gotówkę, bez konieczności tworzenia konta i weryfikacji. Jeżeli potrzebujesz pomocy przy założeniu i konfiguracji portfela, nasi specjaliści pomogą ci bez żadnych dodatkowych kosztów. Możesz nas znaleźć na stronie www.quark.house.